İkinci El Araç Alırken Dikkat Edilmesi Gerekenler (2025 Alıcı Rehberi)

Pişmanlık ve Fırsat Arasındaki İnce Çizgi

İkinci el otomobil piyasası, harika fırsatlarla doludur ancak aynı zamanda ciddi riskler de barındırır. “Masrafsız” denilen bir aracın, satın alındıktan haftalar sonra binlerce liralık arıza çıkarması veya “hatasız” denilen bir aracın ağır hasar kayıtlı çıkması, en sık karşılaşılan kabus senaryolarıdır.

Endişelenmeyin. Doğru bir yol haritası ve bilgiyle, bu riskleri %99 oranında ortadan kaldırabilir ve hayalinizdeki araca güvenle sahip olabilirsiniz. Bu rehberde, bir alıcının izlemesi gereken 5 kritik fazı, hangi sorgulamanın nasıl yapılacağını, bir araca “usta gözüyle” nasıl bakılacağını ve paranızı nasıl güvenceye alacağınızı adım adım anlatacağız.

Faz 1: Ev Ödevi – Araştırma ve Bütçe Planlaması

Araba ilanlarına bakmadan önce ilk adım, ihtiyaçlarınızı ve bütçenizi netleştirmektir.

• İhtiyacınızı Belirleyin: Aile arabası mı, şehir içi kullanımı için mi, yoksa uzun yol için mi? Sedan, SUV, Hatchback? Bu sorular, model seçeneklerinizi daraltır.
• Piyasa Araştırması Yapın: İlgilendiğiniz modelin ortalama piyasa fiyatlarını, kronik sorunlarını ve kullanıcı yorumlarını araştırın.
• Toplam Bütçenizi Belirleyin: Bütçeniz sadece aracın satış fiyatını değil; noter masrafları, sigorta, ilk bakım ve olası küçük onarımları da kapsamalıdır.

Faz 2: İlk Temas ve Dijital Sorgulamalar (Aracı Görmeden Önce!)

Beğendiğiniz bir ilan buldunuz. Satıcıyı aramadan veya aracı görmeye gitmeden önce, bu dijital sorgulamaları mutlaka yapın. Bu adımlar sizi gereksiz zaman ve para kaybından kurtarır.

İşte en kritik nokta: Satıcıdan aracın plakasını ve şasi numarasını isteyin.

1. Hasar ve Tramer Sorgulaması (SMS ile 5664)

Bu sorgu, aracın sigorta geçmişini ortaya çıkarır.

• Nasıl Yapılır: Telefonunuzun mesaj bölümüne büyük harflerle DETAY yazın, bir boşluk bırakın ve aracın PLAKASINI bitişik olarak yazın. (Örnek: DETAY 34ABC123). Bu mesajı 5664‘e gönderin.
• Ne Öğrenirsiniz: Aracın geçmiş kazaları, hasar tutarları, değişen parçaları, pert kaydı olup olmadığı ve en önemlisi **son muayenedeki kilometre bilgisi** cebinize gelir.

2. Kilometre Geçmişi Sorgulaması (PTT Üzerinden)

Bu, aracın TÜVTÜRK muayene kayıtlarındaki kilometre geçmişini gösteren en güvenilir yöntemdir.

• Nasıl Yapılır: pttavm.com web sitesindeki “Araç Kilometre ve Hasar Sorgulama” hizmetine aracın plakasını veya şasi numarasını girin.
• Ne Öğrenirsiniz: Aracın geçmiş tüm muayene tarihleri ve o tarihlerdeki kilometrelerini liste halinde görürsünüz. Eğer kilometre düzenli bir şekilde artmıyorsa veya bir önceki muayeneye göre düşmüşse, bu durum bir sahtekarlığa işaret eder.

Eğer bu iki sorgulamadan şüpheli bir sonuç çıkarsa, o aracı elemeniz en doğrusudur. Her şey temizse, bir sonraki faza geçebilirsiniz.

Faz 3: Fiziksel Kontrol – Usta Gözüyle Araç İncelemesi

Sorgulamalar temiz. Şimdi aracı kendi gözlerinizle inceleme zamanı. Aracı, gün ışığı alan gölge bir yerde ve temizken inceleyin.

1. Kaporta ve Boya Kontrolü:
   • Farklı açılardan bakarak paneller arasında renk veya ton farkı olup olmadığını kontrol edin.
   • Kapı, kaput ve bagaj kenarlarındaki fitillerin altına bakın. Boya kalıntıları (tozlanma) varsa, o parça boyanmış demektir.
   • Tırnağınızla panel aralıklarının (kapı-çamurluk arası gibi) eşitliğini kontrol edin. Eşitsizlik, o bölgede işlem olduğunun bir işareti olabilir.
2. Lastik ve Jant Kontrolü:
   • Lastiklerin dördünün de aynı marka ve model olup olmadığını kontrol edin. Farklılıklar, maliyetten kaçınıldığını gösterebilir.
   • Lastiklerin yanağındaki DOT kodundan üretim tarihini bulun (Örn: `3423` = 2023’ün 34. haftası). Aracın yaşına göre çok yeni veya çok eski lastikler şüphe uyandırabilir.
3. İç Mekan Kontrolü:
   • Direksiyon, vites topuzu ve sürücü koltuğundaki aşınma, aracın kilometresiyle uyumlu mu? Düşük KM’li bir araçta aşırı yıpranma olmamalıdır.
   • Tüm elektronik aksamı (camlar, klima, radyo, farlar, silecekler) tek tek deneyin.
4. Motor Kontrolü ve Test Sürüşü:
   • Kaputu açın ve motor çalışırken anormal bir ses, sarsıntı veya duman olup olmadığını dinleyin.
   • Mutlaka bir test sürüşü yapın. Frene bastığınızda sağa veya sola çekme, vites geçişlerinde vuruntu, direksiyonda boşluk gibi durumları test edin.

Faz 4: Profesyonel Ekspertiz – Nihai Gerçeklik Kontrolü

Kendi incelemeniz ne kadar iyi olursa olsun, asla bir profesyonelin yerini tutmaz.

Altın Kural: Ekspertiz merkezini ASLA satıcının seçmesine izin vermeyin. Her zaman kendiniz, bilinen, kurumsal ve TSE belgeli bağımsız bir ekspertiz merkezi seçin.

İyi bir ekspertiz raporu şunları içermelidir:

• Kaporta-Boya Analizi: Boya kalınlığını mikron cinsinden ölçerek orijinal, boyalı veya macunlu parçaları net olarak belirtir.
• Motor Performans Testi (Dinamometre): Motorun ürettiği beygir gücünü ve torku ölçerek motorun sağlık durumu hakkında net bilgi verir.
• Mekanik ve Alt Kontrol: Süspansiyon, fren ve şanzıman sisteminin detaylı kontrolü.
• Diagnostik Test: Aracın beynine bağlanarak geçmiş arıza kodlarını ve airbag gibi kritik sistemlerin durumunu kontrol eder.

Faz 5: Noter ve Ödeme – Güvenli Alım-Satım

Her şey yolundaysa ve anlaşmaya vardıysanız, son adım noter ve ödemedir.

• Güvenli Ödeme Sistemini Kullanın: Para transferini, noter işlemiyle eş zamanlı olarak yapan Türkiye Noterler Birliği’nin Güvenli Ödeme Sistemi‘ni veya bankaların sunduğu benzer “güvenli e-ödeme” hizmetlerini kullanın. Bu sistemde para, siz noterden onayı verene kadar bloke bir hesapta bekler.
• Asla Önceden Para Göndermeyin: “Kapora”, “araç ayırma bedeli” gibi taleplere karşı dikkatli olun ve noter satışı olmadan asla para transferi yapmayın.