Trafikte Geçiş Üstünlüğü Nedir? Kimdedir?

Trafikte geçiş üstünlüğü, yol kullanımı sırasında hangi araçların ve yayaların ilk geçiş hakkına sahip olduğunu belirler. Bu kural, trafik işaretleri, yol işaretleri ve yol kullanımı için belirlenen kurallar gibi faktörlerle belirlenir. Örneğin, bir kavşakta sola dönüş yaparken, sağdan gelen araçların geçiş üstünlüğü vardır. Ayrıca, yaya geçitlerinde yayaların geçiş üstünlüğü vardır. Bu kurallara uymak, yolculukların güvenli ve düzgün bir şekilde gerçekleşmesini sağlar.

Trafikte uyulması gereken belli başlı kurallar vardır. Bu kurallar hem yayalar hem de sürücüler için farklı farklı anlamlar ifade eder. Trafiğin yoğun olması ya da sakin olması fark etmez. Her şekilde trafik kurallarına uyulması gerekir. Bu kurallara uyulması can ve mal kaybının en aza indirilmesine vesile olur. Aciliyeti olan araçların trafikte takılmamasını sağlayan bir kural olan geçiş üstünlüğü, trafiğin güvenli bir şekilde yol almasını sağlar.

Trafikte Geçiş Üstünlüğü Nedir?

Birden fazla aracın kara yollarında aynı anda hareket halindeyken hangisinin ilk olarak geçmesi gerektiğini belirleyen bir kuraldır. Geçiş üstünlüğü olan araçların tamamı aciliyeti olan araçlardır. Geçiş üstünlüğüne sahip olan araçlar, diğer araçlara göre kurallara uygun bir şekilde trafikte ilerlemez, kendi geçiş üstünlüğünü kullanır. Geçiş hakkı kuralı ve geçiş üstünlüğü kimi zaman birbiri ile karıştırılabiliyor. Bir sürücünün kendi özel aciliyet durumu, geçiş üstünlüğüne sahip olduğu anlamına gelmez. Geçiş hakkı kuralı bu şekilde çalışmaz. Geçiş üstünlüğü, aciliyet statüsünde görülen araçlara tanınmış bir haktır. Bu araçlar Karayolları Genel Müdürlüğü tarafından belirlenmiştir. 2918 Karayolları Trafik Genel Kanununun 71. maddesinde, geçiş üstünlüğüne sahip olan araçlar belirtilmiştir.

Trafiğin o anki durumuna göre bir araç geçiş hakkına sahip olabilir. Geçiş üstünlüğüne sahip olan araçlar ise kanunda belirtilmiştir. Geçiş hakkında sahip olan araçlar, diğer araçları beklemeden rotasına devam edebilir. Trafikte araba kullanırken, geçiş hakkı ve geçiş üstünlüğüne sahip olan araçları bilmemiz gerekir. Geçiş hakkına sahip olan araç, trafiğin durumuna göre geçiş önceliğine sahip olabilir. Peki geçiş üstünlüğüne sahip olan araçlar hangileridir?

Geçiş Üstünlüğü Olan Araçlar

Geçiş üstünlüğüne sahip olan araçlar, acil görevleri olan araçlardır. Bu araçlar kanunda belirtilmiştir. Geçiş üstünlüğüne sahip olan araçlar aşağıdaki gibidir:

• Yaralı ya da acil hasta taşıyan araçlar veya ambulanslar
• Doku, kan ya da organ nakli taşıyan araçlar
• İtfaiye gibi acil müdahale etmesi gereken araçlar
• Doğalgaz dağıtımı yapan araçlar
• Herhangi bir olayda sanık ya da suçluları takip eden veya olay yerine giden zabıta araçları
• Hüküm giymiş suçluları ve tutukluları taşıyan nakil araçları
• Kar ve buzlanma durumlarında hayatın akışının devam edebilmesi için acil müdahale etmesi gereken araçlar
• Karayolları Genel Müdürlüğü tarafından belirlenmiş özel araçlar
• Afet ve acil durumlarda rotasına aciliyet dahilinde devam etmesi gereken araçlar
• Koruma araçları ile korunan otomobiller

Geçiş Üstünlüğü Nasıl Kullanırız?

Araç sürücülerinin en merak ettiği konulardan biri geçiş üstünlüğü olan araçlara nasıl yol verilmesi gerektiğidir. En kısa anlatımı ile geçiş üstünlüğü olan aracın bir an önce yolunda devam edebilmesi için yolu açmak, diğer araçların yapması gerekendir. Trafikte seyir halindeyken, arkanızda geçiş üstünlüğü olan bir araç varsa yolu hızlı bir şekilde açmanız gerekir. Bu arada şunu belirtelim geçiş üstünlüğü, geçiş hakkı olan araçtan daha önemlidir. Eğer geçiş üstünlüğü olan araca yol verilmezse ceza ile karşılaşılır.

Kavşaklarda Araçların Geçiş Üstünlüğü

Kavşaklar trafikte kritik noktalardan biridir. Kazaların da en çok yaşandığı yerlerden biridir. Bu nedenle geçiş üstünlüğü kuralı büyük önem taşır. Kavşağın niteliğine göre geçiş üstünlüğü kuralları da değişebilir. Uyarı ışıkları, uyarı levhaları ve trafik polisleri yardımı ile bazı kavşaklar denetim altına alınır. Bu kavşakların geçiş üstünlüğü kuralları ile denetlenmeyen kontrolsüz kavşaklardan farklıdır.

Uyarı levhaları, ışıkları ve trafik polisiyle denetlenmeyen kavşaklar için sürücülerin yol vermesi gereken araçlar şu şekildedir:

• Geçiş üstünlüğü bulunan taşıtlar
• Düz bir rotada ilerleyen tramvaylar ve bu durumdaki araçlar
• Dönel kavşak içerisinde yer alan araçlar
• Tali yoldan ana yola çıkıldığında ana yoldan gelen araçlar.

Uyarı levhaları, ışıkları ve trafik polisiyle denetlenen kavşaklar için geçiş üstünlüğü şu şekildedir:

• Motorsuz araçlar motorlu araçlara yol vermelidir. El arabaları, hayvanla çekilen arabalar ve bisikletler motorsuz araçlara örnek verilebilir.
• Lastik tekerlekli traktör ve iş makinelerinin diğer araçlara yol vermesi gerekir.
• Kavşağa girmekte olan sürücülerin giriş ve çıkışlarda karşıdan karşıya geçen yayalara yol vermesi gerekir.
• Sağdan gelen aracın geçiş üstünlüğü vardır. Solda bulunan motorlu araçlar sağda bulunan araçlara yol vermelidir.

57/1 C Kusur Oranı Nedir?

Kontrolsüz kavşak, uyarı levhaları, ışıkları ve trafik polisleri ile kontrol edilemeyen kavşaklara verilen addır. Bu tip kavşaklarda uyulması gereken geçiş üstünlüğü kuralları değişiklik gösterir. Eğer bu kurallara uymazsanız 57/1 C trafik cezası uygulanır. %75 oranında kusur niteleyen 57/1 C cezası sürücülerin ehliyetinden 20 puan düşer.

Geçiş Üstünlüğü ve Geçiş Hakkı Arasındaki Fark Nedir?

Geçiş hakkı ve yol geçiş üstünlüğü arasında bazı farklar vardır. Örneğin:

• Geçiş üstünlüğü sadece Karayolları Genel Müdürlüğü tarafından belirli araçlara tanınır. Geçiş hakkı ise yolun ve trafiğin durumuna göre herhangi bir aracın yararlanabileceği bir haktır.
• Geçiş üstünlüğü trafik seyir halindeki araçların kurallarla belirlenmiş, geçiş sırasını belirler. Geçiş hakkı ise yolu kullanma hakkının yasalarla belirlenen araçlara tanıdığı haktır.

Daralan Taşıt Yollarında Geçiş Kolaylığı Sağlama

Trafikte bazı yollar risklidir. Kavşaklar ve daralan yollar gibi. Özellikle büyük araçlar daralan yollarda çok zorlanır. Bu nedenle trafikteki küçük araçlar, daralan yollarda büyük araçlara kolaylık sağlamalıdır. Trafiğin sorunsuz bir şekilde ilerleyebilmesi için özellikle daralan yollarda aşağıdaki araçlara kolaylık sağlanmalıdır.

• Otomobil
• İş makinesi
• Minibüs
• Lastik tekerlekli traktör
• Kamyonet
• Arazi taşıtı

Geçiş Üstünlüğüne Uymama Cezası Nedir?

Can ve mal kaybının en aza indirgenmesi için geçiş üstünlüğü bulunan araçlar yollarına en hızlı şekilde devam etmelidir. Geçiş üstünlüğü bulunan araçlara yol vermek gerekir. Aksi takdirde ceza ile karşılaşılır. Geçiş üstünlüğü olan bir araca yol vermemek 652 TL bedelinden bir cezaya yol açar. 20 puan değerinde geçiş üstünlüğüne uymama cezası bulunur. Eğer bir yıl içerisinde 100 ceza puanı değerinde kurallara uymayan sürücülerin ehliyeti 2 ay süresinde alınır. Eğer tekrar 100 ceza puanına ulaşılırsa bu defa da 4 aylık süreyle alınır. Bir yıl içerisinde 3 defa 100 ceza puanı alırsanız ehliyetiniz tamamen alınır.

Geçiş Üstünlüğü Olan Araçlara Nasıl Yol Vermeliyiz?

Trafikte, seyir halindeki araç, ses veya ışıkla geçiş üstünlüğü olduğunu diğer araçlara belirtmek zorundadır. Diğer araçlar bu uyarıyı dikkate almalı ve geçiş üstünlüğü olan araca yol vermelidir.

• Geçiş üstünlüğü bulunan araç arkanızdan geliyorsa, olabilen en hızlı şekilde sağa çekilmeli ve aracın geçmesini sağlamalısınız.
• Geçiş üstünlüğü bulunan araçlar kırmızı ışıklarda durmadan yollarına devam ederler.
• Geçiş üstünlüğü olan araçlar, emniyet şeritlerinin bulunduğu yollarda burayı kullanabilir. Emniyet şeridi olmadığında ise geçiş üstünlüğü olan araçlar sağdan gider. Her zaman aracınızı olabildiğince yoldan çekerek geçiş üstünlüklü aracın geçmesini sağlamalısınız.
• Tek şeridi olan, dar yollarda hızlı bir şekilde ilerlemelisiniz. Aracınızı kenara çekmeli ve geçiş üstünlüğü olan aracın yolu kullanmasını sağlamalısınız.