Otomotiv sektörü ve birçok alanda çip krizleri her geçen gün büyüyor. Peki, çip krizi nereye doğru gitmeye başlıyor?
Çip krizi nedir? Birçok alanda kullanılan çiplerin üretiminin küresel talebi karşılamaması nedeniyle global olarak kriz meydana geldi. 2018 yılından bu yana devam eden kriz hala çözülebilmiş duruma gelmedi. Çip krizi özellikle araçları ciddi şekilde etkiledi. Üretici firmalar, akıllı telefon ve ev teknolojilerine öncelik vermesi nedeniyle otomotiv sektöründe tedarik zincirlerinin bozulmasına neden oldu.
Çip Nedir?
Çip nedir? Çipler elektronik cihazların beynidir. Çiplerin büyük bölümü yarı iletken özellikte bir malzeme olan silisyumdan üretilir. Yarı iletkenlerin elektriği iletme özellikleri kontrol edilebilir. Bu sayede belirli durumlar iletkenlik durumunu değiştirebilir.
Küresel Çip Krizi Nedir?
Küresel ölçekte yarı iletken çip krizi üretilen çiplerin ihtiyaçları karşılayamamasıdır. COVID 19 salgını sonrasında elektronik cihazlara olan talep azalmıştı. Bu yüzden birçok çip üretim fabrikası üretime ara verdi. Salgının devam etmesi çip üretiminin daha çok düşmesine neden oldu. İnsanların işlerini evlerinden yapmaya başlaması sonrasında çip krizi ciddi sorunları tetikledi. Son zamanlarda teknoloji alanında yaşanan hızlı gelişmeler nedeniyle de çiplere olan ihtiyaç her geçen gün artıyor. Ancak üretim taleplere bir türlü yanıt veremiyor.
Çip Krizi Nedenleri
Çip krizi nedenleri politik nedenler ve doğal afetler olarak iki türde incelenebilir. Çir krizinin ana nedenlerini şu şekilde sıralayabiliriz;
Politik Nedenler
ABD’nin Çin’e ambargo uygulaması sonrasında kriz ilk olarak öne çıktı. Amerika önemli çip üreticilerinden bir tanesiyiz. Tayvan ve Çin bu olay sonrasında üretime başlamış ve ABD’nın pazar payını düşürmüştü. Üretim gücünü eline almak isteyen ABD, Çin’e ambargo uygulama kararı aldı ve krizin büyümesine neden oldu. Bu yüzden Çin menşeli firmalar ciddi sorunlarla karşılaştı. Kriz yaşanmadan önce Huawei yüksek miktarda silikon çip siparişi vermişti. Bu olay sonrasında Apple ve diğer ABD’li teknoloji firmaları ortaya çıkabilecek çip krizine karşı taleplerini arttırdı. Olay sonrasında ciddi arz problemleri meydana geldi.
Doğal Afetler ve Pandemi
Çip üretiminde ABD, Tayvan ve Çin başı çeken ülkelerdir. Ancak, global olarak yaşanan doğal afetler ve salgın sonrasında üretim alanında ciddi problemler yaşandı. Çin’de başlayan Covid-19 salgını, birçok fabrikanın durmasına neden oldu. Salgının dünyaya yayılması ABD ve Tayvan’da da üretim problemlerine neden oldu.
Elektrik Kesintileri
ABD’de sürekli sıcak hava dalgalarının olması uzun süreli elektrik kesintilerine neden oldu. Elektrik kesintilerinin her geçen gün büyümesi global çip krizini daha da büyüttü.
Kuraklık
Tayvan’da da küresel ısınmanın etkileri sonrasında mevsim normalleri üzerinde seyreden hava sıcaklıkları kuraklığa neden oldu Ortay çıkan su kriziyle baş edebilmek için birçok fabrikaya su tüketimi kısıtlaması getirildi. Bu uygulama üretim hacminin azalmasını tetikledi.
Otomotiv Sektöründe Çip Krizi
Otomotiv sektöründe çip krizinin daha ağır hissedilme nedenlerinden bir tanesi üretim fabrikalarının bu kadar yüksek talep gelmesini beklememesiydi. Çip krizinin ana nedeni akıllı telefon, bilgisayar ve ev teknolojileri üreticilerinin yüksek oranda çip talep etmesiydi. Bu durum otomobil üreticilerini ciddi şekilde etkiledi. Otomobil üretiminde;
- Standart bir otomobilde 1000’den fazla,
- Elektrikli otomobillerde 2000,
- Otonom araçlarda 10.000’den fazla çip kullanılmaktadır.
Otomobillerde yüksek oranda çip kullanılması ciddi krizlerin ortaya çıkmasına neden oldu. Çip krizi nedeniyle elektrikli otomobil planları ertelenmek zorunda kaldı. Bazı elektrik araç firmaları üretimde küçülmeye gitti. Krizin büyümesi sonrasında araç siparişleri ertelenmek zorunda kaldı.
Çip Krizi Ne Zaman Bitecek?
Uzmanlar çip krizinin ne zaman sonlanacağına dair çok olumlu konuşmuyor. 2023 yılında da çip krizi devam ediyor. Pandemi sonrasında kriz bir miktar aşılsa da Çin’de kısıtlamaların devam etmesi sorunun bir türlü aşılmamasına neden oluyor.
Çip Krizi Neden En Fazla Otomobilleri Etkiledi?
Araçlarda 1000’den fazla çip kullanması en büyük nedenlerden bir tanesidir. Bir çipin üretim süreci birçok aşamadan geçmektedir. Çip bileşenlerinin tamamlanmasında birçok ülke yer alıyor. Yarı iletken çiplerin geliştirilmesi, tasarlanması ve üretilmesinin karmaşık olması da en büyük problemlerinden bir tanesidir. Doğal felaket, salgın hastalık, siyasi gerilimler çiplerin üretim sürecini sekteye uğratıyor.
Çip Krizi Hangi Sektörleri Etkiler?
Çip krizinden en çok etkilenen sektörlerin başında otomotiv ve bilgisayar alanları geliyor. Yarı iletken çipler birçok akıllı cihaz üzerinde kullanılıyor. Çipler günümüzde de kritik öneme sahiptir. 2020 yılının sonunda ortaya çıkan çip krizi, talebi karşılayacak duruma gelmesi fiyatların artmasına da neden oldu.
Çip Üretiminde Hangi Konular Önemlidir?
Yarı iletken çipler elektronik ürünlerin kalbi olarak öne çıkıyor. Çip üretiminde temel konular şu şekildedir;
Araştırma-Geliştirme (Ar-Ge)
Ar-Ge, yarı iletken teknolojisinin gelişmesinde önemli bir role sahiptir. Yarı iletken çiplerle ilgili bilimsel araştırmada ABD ilk sırayı çekiyor. ABD’yi ise Çin takip ediyor. ABD, yarı iletken çip konusunda en çok atıf yapılan ülkedir.
Tasarım
Günümüzde çipler içerisinde transistör ve elektronik bileşen bulunduruyor. Bu nedenle çip tasarımlarında tasarım yazılımlarından destek alınıyor. Yarı iletken çip tasarımında %50’ye yakın oran ABD firmalarındadır.
Ham Maddeler
Yarı iletken çip üretiminde silisyum temel hammaddelerden bir tanesidir. Dünyada en çok bulunan ikinci element olan silisyumda ABD ve Çin cevher konusunda zengindir. Silisyum rafine edildikten sonra eritilip tekrar kristal hale getirilir. Böylece yüksek saflıkta silisyum külçelerine dönüştürülür. İşlem sonrasında ince silisyum devre levhaları elde edilir.
Üretim
Yarı iletken çiplerin üretimi için onlarca ülke devreye giriyor. Çip üretiminde kullanılan ekipmanlar genel olarak ABD, Japonya ve Avrupa’da yer alan firmalar tarafından kullanılıyor. Hollanda özellikle yarı iletken çiplerin üretiminde kullanılan cihazlar temel üretici olmalarını sağlıyor. Yarı iletken çiplerin üretiminin büyük bölümü %75’i Tayvan, Güney Kore, Japonya ve Çin’de tamamlanıyor. Gelişmiş cihazlarda kullanılan çiplerin çok büyük bir bölümü ise Tayvan’da üretiliyor.
Montaj, Test ve Paketleme
Montaj uygulaması da çip üretiminde büyük bir dikkat istiyor. Montaj, test ve paketleme süreçleri genel olarak Çin, Tayvan ve Singapur tarafından tamamlanıyor.
Çip Tedarik Zincirindeki Riskler
Çip üretim aşamalarının farklı ülkelerde tamamlanması olası doğal afet nedeniyle sekteye uğramasına neden oluyor. Çip üretiminde kullanılan fotolitografi yönteminde ihtiyaç duyulan neon gazının dünyadaki en önemli üreticisi Ukrayna’dır. Ukrayna ve Rusya arasındaki savaş ortamı çip üretim sürecini etkilemektedir. Çip üretim sürecinin tek bir ülke tarafından gerçekleştirilmemesinin bazı avantajları bulunuyor. Bu avantajlardan bir tanesi tekel durumunun ortadan kaldırılmasıdır.
Çip Talebi Neden Karşılanamıyor?
Yarı iletken çiplerin üretim, montaj, test ve paketleme süreçleri oldukça uzun olabiliyor. Bununla beraber çip üretim tesisleri şu anda çok yüksek kapasitede çalışıyor. Tesislerin kapasitesinin artırılması yine de talepleri karşılayamıyor. Yarı iletken çiplerin üretimi için ihtiyaç duyulan ekipmanların da maliyetli olması birçok ülkenin bu üretimden uzak durmasına neden oluyor.
Çip Krizi Ne Zaman Biter?
Küresel ölçekte çip geliştirme süreci genel olarak özel sektör tarafından karşılanıyor. Bazı ülkelerde ise devlet destekli bu uygulamalar gerçekleştiriliyor. Çip krizinin aşılması için Güney Kore yatırım yapacağını açıkladı. ABD’de aynı dönemde destekleme kararı aldı. Avrupa Birliği ise çip üretim pazarındaki payını 2030’a kadar iki kat arttırmayı düşünüyor. Çip krizi nedir, ne zaman bitecek? Çip krizinin 2023 sonrasında oldukça düşeceği tahmin ediliyor.
Bir yanıt yazın